شهید

حسین همدانی[1]:

من با حسن باقری در طراحی عملیات فتح‌المبین آشنا شدم. بنده در تیپ 27 حضرت رسول^(ص) در خدمت برادر احمد متوسلیان بودم. عملیات فتح‌المبین عملیاتی بود که نیروهای مسلح ایران بعد از یک دوران پدافندی و پس از چند عملیات، به خود جرأت دادند تا در عملیاتی با وسعت بسیار زیاد در یک منطقة‌ حساس با دشمن متجاوز دست و پنجه نرم کنند.

اگر بخواهیم نقش فرماندهان را در عملیات فتح‌المبین بشماریم، قطعاً و یقیناً نقش سردار حسن باقری برجسته‌تر از همه است. چون تراوش فکری حسن باقری بود که با آن دید وسیع و تیزبینی که داشت، به‌عنوان مشاور و یک کارشناس عملیاتی در کنار فرماندة کل سپاه، یک چنین عملیات بزرگی را به‌وجود آورد.

او قبل از عملیات و زمانی‌که مقدمات کار انجام می‌شد همة اطلاعات را از منطقه و منابع مختلف جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل کرد و آن‌ را در طراحی عملیات مورد بهره‌برداری قرار داد. حسن باقری به اطلاعات کلان در قرارگاه کربلا و قرارگاه مرکزی اکتفا نکرد، بلکه در همة یگان‌هاـ و بعضی جاها حتی اطلاعات لشکر‌ـ وارد میدان شد. با مسؤولین یگان‌ها و یگان‌های رزمی و عمل‌کننده در مسایل ریز ارتباط برقرار می‌کرد. هر روز صبح اطلاعات نوبه‌ای از آن‌ها می‌گرفت و کاملاً به‌ منطقه مسلط بود. یعنی با چشم باز و نگاه عمیق به منطقه توانست اطلاعات را جمع‌آوری کند.

حسن باقری جدا از کار اطلاعات، در سازمان رزم سپاه و به‌خصوص ترکیب سازمان رزم سپاه و ارتش بسیار نقش داشت. این‌که گردان‌های عملیاتی سپاه و ارتش باید همگام با هم عمل کنند، نهایتاً به طرح ادغام گردان‌ها انجامید. حسن باقری قبل از شروع عملیات، با همة گروه‌های اطلاعاتی و شناسایی منطقه ارتباط مستقیم داشت. اطلاعات را از همه ‌جا می‌گرفت، تبادل اطلاعاتی انجام می‌داد و نهایتاً متوجه می‌شد که دشمن چه اطلاعاتی از ما دارد و حساسیتش در کجا بیشتر است و آن ‌را در طراحی عملیات و در بازی‌ جنگ به‌کار می‌برد. دشمن قبل از عملیات فتح‌المبین، عملیات چزابه را برای به‌هم ریختن سازمان رزم و جلوگیری از اجرای عملیات ما طراحی کرد. عملیات چزابه عملیات بسیار سنگین، دشوار و عملیاتی بود که نهایت و اوج ایثارگری رزمندگان ما در آن خود را نشان داد.

در آن زمانی‌ که شاید همة فرماندهان سپاه و ارتش به دنبال این بودند که جلوی عملیات دشمن را در چزابه بگیرند و برای آن چاره‌اندیشی کنند، حسن باقری به دنبال تکمیل طرح عملیات فتح‌المبین بود. می‌گفت: «تک دشمن در چزابه مقطعی است و می‌خواهد وقت ما را بگیرد و ما را از کار بزرگی که می‌خواهیم انجام بدهیم، غافل‌ کند.»

ایشان همزمان با اجرای عملیات چزابه، طرح عملیات فتح‌المبین را کامل ‌کرد. در گزارش‌های نوبه‌ای‌ تحلیل داشت و به فرماندة جنگ پیشنهاد می‌داد که ما باید چه‌کار کنیم. همین تحلیل‌ها و اطلاعات دقیق و چشم بینای حسن باقری توانست زمان عملیات و زمان تک را معلوم بکند. دشمن بعد از ناامیدی از عملیات تنگة چزابه دست به ترمیم و ساماندهی خط زد و بعضی از یگان‌هایش را جابه‌جا کرد تا یک پدافند مستحکم در برابر سپاهیان اسلام ایجاد کند. در همین زمان بود که حسن باقری به فرماندة جنگ پیشنهاد آغاز عملیات را داد.