شهید

رحیم صفوی^[1]:

تقریباً سه هفته‌ای از جنگ تحمیلی می‌گذشت که شهید یوسف کلاهدوز، قائم مقام فرماندهی کل سپاه از تهران با من در سنندج تماس گرفت و گفت: «با شناختی که از تو دارم بهتر است به خوزستان بروی، آنجا به وجود تو بیشتر احتیاج است.»

آن ‌موقع فرماندۀ عملیات سپاه کردستان بودم. شهرهای اصلی منطقۀ کردستان را از وجود ضدانقلاب‌ پاک‌سازی کرده بودیم؛ شهرهایی مثل سنندج، دیوان‌دره، سقز، بانه، سردشت و محورهای مواصلاتی بین مرکز استان کردستان با این شهرها. ازجمله آزادسازی مریوان که آن زمان فرمانده‌اش حاج‌احمد متوسلیان بود. برادر رسول یاحی‌ را به‌عنوان فرماندۀ جدید معرفی کردم. با حدود 120 نفر پاسدار و بسیجی‌ عازم اهواز شدیم. چون احتمال دادیم که آنجا مهمات وجود نداشته یا در اختیارمان نگذارند، تجهیزاتی مثل آر.پی.‌جی، تیربار و خمپاره 120 نیز همراه‌مان بردیم. هنوز کسی در جبهه‌های جنوب تجهیزات نیمه‌سنگین نداشت.

وقتی به اهواز رسیدیم، عراقی‌ها به‌قدری نزدیک شده بودند که به منطقۀ دب‌حردان رسیده و ازآنجا می‌توانستند با توپخانۀ 130 م‌م فلکۀ چهارشیر را بزنند. هواپیماهای عراقی با ارتفاع پایین از بالای سر اهواز رد می‌شدند، دیوار صوتی را می‌شکستند و در مردم ایجاد وحشت می‌کردند. ابتدا به سپاه اهواز در فلکۀ چهارشیر رفته و توجیه شدم. آقای علی شمخانی فرماندۀ سپاه خوزستان بود. به ایشان گفتم که از کردستان آمده‌ام، این‌قدر نیرو دارم و آمده‌ایم با عراقی‌ها بجنگیم. آقای شمخانی گفت بهتر است با آقای داود کریمی صحبت کنی. او اولین فرماندة عملیات جنوب بود. حاج‌داود کریمی از مبارزین قبل انقلاب بود. من ایشان را از آن‌‌ موقع می‌شناختم. خارج از کشور در سوریه جلساتی بود، منتهی هر دو صورت‌مان را از پایین چشم می‌بستیم که همدیگر را نشناسیم. آن دوران، مبارزین سعی می‌کردند همدیگر را نشناسند که اگر ساواک یکی‌ از آن‌ها را ‌گرفت، نفرات بعدی لو نروند. رابط ما سیدمحمد غرضی بود.

اوضاع جنگ به‌هم ریخته و نیروها سروسامانی نداشتند. هنوز جبهه‌ها شکل نگرفته و عمدتاً ارتش در جبهه‌ها بود. پاسدارها به‌صورت گروه‌های 30-20 نفره بودند. داود کریمی گفت: «سخت‌ترین جبهۀ ما جبهه شمال آبادان است.»

نوزدهم مهر ماه سال 1359 عراقی‌ها از کارون عبور کرده بودند و جادۀ اهوازـ آبادان و جاده ماهشهرـ آبادان قطع شده بود. ایشان به من گفت: « اگر الان دشمن از شمال آبادان راه بیفتد و شادگان را بگیرد یا به‌سمت اهواز بیاید، هیچ نیرویی در مقابل این‌ها نیست. شما بروید یک خط دفاعی در جنوب اهواز و شمال آبادان درست کنید که عراقی‌ها به‌سمت شادگان و اهواز پیشروی نکنند.»

من با نیروهایم به‌سمت آبادان حرکت کردیم. در منطقۀ‌ دارخوین، کنار جادۀ اهوازـ آبادان و روبه‌روی شهر شادگان، زیر درخت‌ها مستقر شدیم. جا و مکانی نداشتیم. هیچ مسئول لجستیک و پشتیبانی نبود که به ما غذا و آب برساند. روزانه به زحمت به سپاه شادگان مراجعه می‌کردیم.^[2] مهرماه و آفتاب تندی بود. اولین شناسایی‌های‌مان را از دارخوین شروع کردیم. به روستایی به اسم سلمانیه رفتم. چند نفر از نیروهای ژاندارمری آنجا بودند. هنوز ژاندارمری وجود داشت و در دارخوین هم پاسگاه ژاندارمری مستقر بود. جلوتر از روستای سلمانیه روستایی به نام محمدیه بود. آنجا به یک کانال آب رسیدیم. آبی که ازسمت هور شادگان و از زیر جادۀ اهواز از زیر پل می‌آمد، از این کانال وارد رودخانۀ کارون می‌شد. منتهی آن‌‌موقع سال، کانال خشک شده بود. این کانال از جادۀ اهوازـ آبادان تا کنار کارون به طول حدود سه کیلومتر بود. این کانال را به‌عنوان خط دفاعی انتخاب کردیم و اسم آن را «خط شیر»^[3] گذاشتیم. نیروهای پاسدار و بسیجی‌مان را در خط مستقر کرده و شروع به کندن سنگر کردیم. مقداری عقب‌تر در روستای محمدیه و سلمانیه خمپاره‌های‌مان را نصب کردیم و خمپاره 120 را هم کار گذاشتیم. مسئول خمپاره‌انداز محسن موهبت بود. بعضاً خودم دیده‌بانی می‌کردم. قبل از انقلاب، دورۀ افسر وظیفه را در تیپ 55 هوابرد شیراز طی کرده بودم و به‌خوبی با انواع خمپاره، ازجمله خمپاره 120، موشک تاو و ادوات توپخانه، آشنایی داشتم.

یک روز درحال دیده‌بانی بودم. هنوز محسن موهبت نیامده و برادر دیگری خدمۀ خمپاره بود. به او گفتم: «دویست متر به راست شلیک کن.»

دیدم طول می‌دهد. گفتم: «چرا شلیک نمی‌کنی؟»

گفت: «این قبضه خمپاره از زمین در نمی‌آید که ما دویست متر ببریمش به راست.»

یعنی به‌جای آنکه درجۀ خمپاره را بچرخاند، می‌خواست قبضۀ خمپاره را دویست متر جا‌به‌جا بکند. اول جنگ این‌گونه بود. نیروها هنوز آموزش کامل ندیده بودند. عراقی‌ها در محمدیه و سلمانیه دو بار ما را محاصره کردند و می‌خواستند این منطقه را از ما پس بگیرند که هر دو بار شکست خوردند و ما هم تعدادی اسیر از عراقی‌ها گرفتیم. افرادی که در این جبهه‌ بودند همه مسلط بودند. حسین خرازی^[4] و برادر من سیدمیثم صفوی، نوبتی فرماندهی آن خط را عهده‌دار می‌شدند. مسئول کارهای ستادی سیدعلی بنی لوحی^[5]، مسئول پشتیبانی و لجستیک‌مان برادر اصغر صبوری، منصور موحدی^[6] و مهدی نیل فروش‌زاده^[7] از دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند، علی رضائیان^[8] از نیروهایی که در کردستان با ما بود، آقای رضا حبیب‌اللهی^[9]، ابو شهاب^[10]، مهدی سلیمانی^[11]، عرب^[12]، جواد دل‌آذر^[13] خط شیر را شکل داده بودند.^[14]