شهید

30/شهریور/1360

محور دزفول: الف‌ـ دشت عباس: تبادل آتش پراکنده بین نیروهای خودی و دشمن ادامه داشت. بر اثر آتش دشمن یک دستگاه خودرو نیروهای خودی منهدم شد. با آتش نیروهای خودی یک انبار مهمات دشمن به آتش کشیده شد.

ب‌ـ کرخه: منطقه تپه چشمه زیر آتش شدید توپخانه خودی قرار داشت. دشمن نیز به‌طور پراکنده مواضع نیروهای خودی را زیر آتش خود قرار داده بود.

ج‌ـ مشطط: در تاریخ 30/6/60 به‌مدت یک ساعت تبادل آتش شدید بین نیروهای خودی و دشمن ادامه داشت و در نتیجه آتش خودی تلفاتی به‌دشمن وارد آمد. در بقیه اوقات روز وضع جبهه آرام بود.

محور شوش: به‌گزارش واصله از منطقه عنکوش، شب گذشته 29/6/60 با هماهنگی برادران سپاه و ارتش در این جبهه عملیاتی صورت گرفت. درگیری حدود 3 ساعت به‌طول انجامید و موفقیت‌آمیز نبود. لازم به‌ذکر است که احتمال حمله دشمن نیز می‌رود. در این درگیری خسارات و تلفاتی به‌دشمن وارد آمد. از نیروهای خودی 40 نفر زخمی، 3 نفر شهید و 5 نفر مفقود شدند.

محور الله‌اکبر: گزارشی نرسیده است.

محور سوسنگرد: 1ـ در محور آزادی 16 دستگاه تانک و حدود یک دسته نفربر بی.ام.پی به‌صورت نیم‌دایره از جنوب روستای سیدشبیب تا شمال دحیمی گسترش یافته‌اند. نیروهای فوق در کانال مقابل سیدشبیب به‌طرف دحیمی مشغول ایجاد خاکریز می‌باشند.

2ـ از جنوب روستای مگاصیص تا شرق دحیمی 18 دستگاه تانک و 3 دستگاه بلدوزر و چند خودرو به‌صورت نیم‌دایره مستقر هستند.

3ـ در محور سویدانی حدود 5/1 کیلومتر از خاکریز دشمن در تصرف نیروهای خودی می‌باشد. پس از 500 متر فاصله، در پشت همین خاکریز نیروهای عراقی تا روستای دغاغله استقرار دارند. استعداد این نیروها که از مگاصیص تا دغاغله گسترش یافته‌اند، حدود 14 دستگاه تانک می‌باشد. در ضمن دشمن در این محور در پشت خاکریز یک کانال بزرگ و همچنین یک خاکریز ناقص ایجاد کرده است. در پشت خاکریز اول یک دسته تانک و بیش از یک گروهان پیاده از روستای دغاغله تا 500 متری دغاغله مستقر می‌باشند. اکثر سنگرهای تانک ناقص می‌باشند.

4ـ در ساعت 14:00 تاریخ 30/6/60 دشمن در محور دهلاویه و سویدانی با آتش‌تهیه اقدام به‌حمله و پیشروی کرد و با نیروهای خودی درگیر شد. این درگیری تا شب ادامه داشت و دشمن با دادن خسارات و تلفاتی مجبور به عقب‌نشینی شد.

خسارات دشمن: انهدام 4 دستگاه تانک. تلفات دشمن: کشته شدن بیش از 50 نفر و زخمی شدن تعداد زیادی از آنان. همچنین 12 نفر از نیروهای عراقی اسیر شدند. ضمناً 4 نفر خود را به‌نیروهای اسلام معرفی کرده و تقاضای پناهندگی نمودند. تلفات خودی: 2 نفر از برادران پاسدار شهید و 18 نفر مجروح شدند.

محور حمیدیه: 1ـ احتمالاً نیروهای دشمن در جناح راست(شمال جاده جهاد‌ سازندگی) کاهش یافته‌اند. یک دستگاه بلدوزر دشمن در این جناح در حاشیه جنوبی کرخه‌کور در غرب روستای قیصریه مشغول کار بود. محتمل است دشمن قصد احداث پل بر روی کرخه را داشته باشد.

2ـ به‌وسیله تفنگ 106 میلیمتری برادران پاسدار 2 دستگاه خودرو دشمن در حالی‌که از هویزه به‌طرف شرق در حال حرکت بودند، هدف واقع شده و از کار افتادند.

3ـ در تاریخ 30/6/60 تانک‌های دشمن از جناح راست، مواضع نیروهای خودی را زیر آتش قرار دادند که 2 تن از برادران پاسدار به‌شهادت رسیدند.

4ـ در روز 30/6/60 یک تن از افراد عراقی خود را به‌نیروهای اسلام معرفی و تقاضای پناهندگی کرد.

محور دارخوین: در ساعت 6 صبح روز 28/6/60 برادران پاسدار، گروه کمین نیروهای دشمن را در نهر شادگان در کمین گرفته و موفق به کشتن 6 نفر و اسیر نمودن 2 نفر از آن‌ها شدند. 2 نفر دیگر از مزدوران موفق به فرار شدند. بعد از 2 ساعت یک گروه از نیروهای عراقی به‌وسیله نفربر به‌‌محل کمین آمدند و کشته‌ها را با خود بردند.

محور خونین‌شهر: در وضعیت نیروهای عراقی تغییری ایجاد نشده است. تبادل آتش بین نیروهای خودی و دشمن به‌طور پراکنده ادامه داشت. همچنین واحد خمپاره‌انداز برادران مناطق مختلفی از بخش اشغالی خونین‌شهر را زیر آتش خود قرار داد و خسارات و تلفاتی به‌دشمن وارد کرد.

محور آبادان: الف‌ـ ذوالفقاری: در تاریخ 29/6/60 برادران پاسدار تا 40 متری مواضع دشمن پیش رفته و به‌هیچ مانعی برخورد نکردند. ضمناً 2 قبضه تیربار دشمن شناسایی شده است. در تاریخ 28/6/60 با آتش خمپاره‌انداز برادران پاسدار، یک انبار مهمات دشمن به آتش کشیده شد و مدت 2 ساعت در آتش می‌سوخت.

ب‌ـ ایستگاه‌12: شب گذشته 2 تیربار کالیبر‌75 و یک گرینوف دشمن روی میدان مین شلیک می‌کردند. همچنین دشمن به‌مقدار زیادی از منور استفاده می‌کرد.

ج‌ـ فیاضیه: با آتش خمپاره‌انداز برادران پاسدار، یک دستگاه آمبولانس منهدم و یک انبار مهمات به آتش کشیده شد. همچنین یک تن از افراد دشمن با تک تیراندازی برادران پاسدار به‌هلاکت رسید.

محور جاده آبادان‌ـ ماهشهر: در تاریخ 30/6/60 آتش دشمن نسبت به‌روزهای قبل کاهش یافته بود. دشمن نیز در حال نقل‌و‌انتقالات بود. در ساعت 12:25 یک فروند هواپیما برفراز جبهه ماهشهر ظاهر گشت که با آتش پدافند نیروهای خودی مجبور به‌فرار شد.

 نتیجه بازجویی از ستوان‌یار محمد محمود علی افسر استخبارات گردان 3 تیپ 8 لشکر 3 زرهی عراق:

1ـ قرارگاه لشکر 3 در شلمچه است و قرارگاه مقدم لشکر 3 در حدود 500 متری شمال روستای مارد در کنار جاده قرار دارد.

2ـ مقر تیپ 8 مکانیزه در کنار قرارگاه مقدم لشکر 3 در شمال روستای مارد است.

3ـ روستای مارد محل اداری و بهداری است.

4ـ بین پل قصبه و روستای مارد 2 دستگاه تانک و 2 عراده توپ هست ولی توپ‌ها را ندیده است.

5ـ توپخانه 175 میلیمتری که در بازجویی قبلی گفته بود، دارای یک آتشبار می‌باشد (حدود 7 عراده).

6ـ در روستای مارد حدود 5 دستگاه موشک‌انداز(شبیه کاتیوشا) 12 لوله‌ای است و یک دستگاه دیگر نیز در غرب پل قصبه وجود دارد. در غرب کارون کاتیوشا وجود دارد ولی تعداد آن‌ها را نمی‌داند.

7ـ در تک 21/3/60 در جنوب محمدیه که از طرف نیروهای خودی صورت گرفت، از گردان 3 تیپ 8 که 33 دستگاه نفربر داشت، 9 نفربر باقی ماند. این گردان 2 روز بعد از حمله به مارد و از آن‌جا به شلمچه برای بازسازی رفت و بعد از بازسازی، حدود یک ماه‌و‌نیم قبل با 33 دستگاه نفربر بی.ام.پی به‌منطقه بازگشت.

8ـ گردان تانک سیف‌سعد قبل از این‌که به‌منطقه شمال نهر مارد بیاید، در منطقه جنوب نهر مارد بود و الان نیز در جناح راست گردان 3 تیپ 8 می‌باشد.

9ـ در منطقه گردان یک تیپ 44 و منطقه گردان یک تیپ 8 حدود 150 نفر جیش‌الشعبی تقسیم شده است. همچنین در اطراف پل جیش‌الشعبی دیده شده است.

10ـ نهر مارد(نهر شادگان) از طرف کارون تا حدود 5 کیلومتری دارای آب است ولی آب آن بسیار کم می‌باشد.

11ـ روی نهر مارد دو پل وجود دارد. یکی پل جاده آسفالته و پل دیگر در غرب جاده می‌باشد.

12ـ منطقه شمالی نهر شادگان خشک است ولی بعد از کندن یک متر به آب می‌رسیم.

13ـ ارتفاع خاکریزهای خط‌مقدم حدود 2 متر است.

14ـ اطراف پل قصبه دو ضدهوایی 4 لول، یک ضدهوایی 2 لول، یک ضدهوایی یک لول (5/14 میلیمتری)، دو ضدهوایی 57 میلیمتری و نیز در غرب پل یک موشک ضدهوایی استریلا وجود دارد که 50 تا 60 نفر نیرو مخصوص از آن حفاظت می‌کنند.

15ـ گردان تانک 3 از تیپ 8(منهای یک گروهان) دارای 24 دستگاه تانک از نوع تی‌ـ55 می‌باشد. این گردان قبل از این‌که گردان 3 مکانیزه تیپ 8 به‌منطقه بازگردد، در منطقه بوده است.

16ـ روحیه پرسنل به‌طور کلی به‌علت طولانی شدن جنگ خیلی پایین است. سربازان مجبورند دستورات را اطاعت کنند و اگر اجرا نکنند، اعدام می‌شوند. وضع درجه‌داران نیز مثل سربازان است. روحیه افسران خوب است و فقط مشکلات خانوادگی دارند ولی روحیه فرماندهان خیلی خوب است.

17ـ در موقع حمله به‌علت شلوغی، اطاعت از فرماندهان ضعیف‌تر می‌شود.

18ـ به‌نظر می‌رسد که نیروهای عراقی عکس هوایی نمی‌گیرند چرا که در این مورد اطلاعاتی به‌دست واحدها نمی‌رسد.

19ـ در خاکریزهای خط‌مقدم در هر 50 متر یک مرکز دیده‌بانی(تیربار و دیده‌بانی) وجود دارد. در روز در این مراکز یک نفر و در شب دو نفر استقرار دارند. این مراکز سر پوشیده هستند و روی سقف آن‌ها حدود نیم ‌متر خاک ریخته شده است و اطراف آن ‌را گونی چیده‌اند و جلوی آن به‌ارتفاع 20 سانتیمتر و به‌عرض یک متر باز است. در مواقعی که آتش‌تهیه از طرف نیروهای ایران اجرا می‌شود، تعداد نفرات مراکز دیده‌بانی به 4 نفر می‌رسد.

20ـ علامت حمله از طرف نیروهای ایرانی آتش‌تهیه می‌باشد و به‌محض شروع آتش‌تهیه دیده‌بان‌ها و تیربارچی‌ها آماده هستند و در مواضع مستقر می‌شوند.

21ـ موقعی که خبر حمله از طرف نیروهای ایران شنیده می‌شود، در دل پرسنل وحشت به‌وجود می‌آید و به‌نظر می‌رسد نیروهای پاسدار به‌علت ایمان قوی‌تر به انقلاب مقاومت بیشتر می‌کنند و شجاع می‌باشند.

22ـ از نظر مهمات کمبودی وجود ندارد و نفربرهای آسیب ‌دیده نیز جایگزین شده‌اند.

23ـ حدود ساعت 11 صبح به‌علت گرمی هوا همه پرسنل داخل سنگرها هستند.

24ـ بهترین ساعت حمله حدود ساعت 3:30 می‌باشد.

25ـ در شب دیده‌بان‌ها مرتب مورد بازرسی قرار می‌گیرند ولی در روز از آن‌ها بازرسی نمی‌شود.

26ـ فرمانده لشکر 3: سرتیپ ستاد عمید رکن قدوری جابر الدوری.

فرمانده تیپ 8 مکانیزه قبلاً مشعان الفیصل بوده که الان در لندن در حال معالجه است و به‌جای او سرهنگ ستاد خمیس مخیلف می‌باشد.

فرمانده گردان 3 تیپ 8 سرهنگ ستاد حسین علی محسن.

فرمانده گروهان 2 گردان 3 سرگرد محمود سلطان.

فرمانده گروهان یک گردان 3 سروان خلیل ابراهیم.

فرمانده گروهان 3 گردان 3 سرگرد مصطفی محمد عواد.

پیوست الف‌ گزارش نوبه‌ای شماره 353 تاریخ 30/6/1360

متن ترجمه شده به‌دست آمده از دشمن:

                                                                                        به‌کلی سرّی

                                                          قرارگاه گردان 3 تیپ 8 پیاده مکانیزه

                                                                                   شماره /ح/1/48

به: فرماندهی لشکر 3 زرهی

                                                         تاریخ 19/12/1980 (برابر با 28/9/59)

موضوع: بررسی وضع زمین و چگونگی فعالیت دفاعی در منطقه شرق جاده عمومی (اصلی) آبادان‌ـ اهواز

نامه سرّی و فوری شماره 1269 مورخ 28/9/59:

حدود جغرافیایی: منطقه‌ای است در امتداد شرقی جاده اصلی اهوازـ آبادان که از شمال به هور شادگان، از جنوب به امتداد مارد و منطقه آب‌گرفته، از مشرق به‌منطقه آب‌گرفته و جاده شیخ‌بدیر و از مغرب به جاده اصلی اهوازـ آبادان محدود می‌باشد.

صفات جغرافیایی: این منطقه تپه‌ای است که رأس آن صاف می‌باشد و از جنوب به‌طرف شمال امتداد دارد. به‌عبارت دیگر، از آبگرفتگی مارد شروع و به‌مجموعه تپه‌‌های واقع در شرق روستای سلمان ختم می‌گردد که این منطقه مرتفع‌ترین ناحیه این تپه می‌باشد. شیب‌های این تپه در دو جهت امتداد می‌یابند:

شیب غربی تپه: قسمتی اسـت بین مرتفع‌ترین ناحیـه این تپـه و جـاده اصـلی اهوازـ آبادان به‌طول 3 کیلومتر از جاده اصلی و به‌موازات آن. زمین این منطقه نرم و ابتدا پایین‌تر از سطح زمین بوده ولی هر چه به‌طرف شرق و آبگرفتگی برویم، به‌ارتفاع آن افزوده می‌شود. این منطقه به‌جز بخش بسیار نزدیک به جاده اصلی، به ‌هیچ‌وجه برای حفر مواضع مناسب نیست. با توجه به این‌که در این بخش نیز حداکثر یک قدم بیشتر نمی‌توان حفر کرد، نرم بودن منطقه سبب می‌شود تا در مقابل بمباران شدید مقاوم نباشد، همان‌طور که هم‌اکنون در رأس پل اتفاق افتاد. در منطقه اهوازـ آبادان، چون ارتفاع زمین به‌تدریج کاسته می‌شود، هنگامی‌که باران ببارد برای عبور تجهیزات مکانیزه و حتی افراد پیاده مناسب نیست.

قله تپه: که از آبگرفتگی واقع در شمال‌شرقی مارد به موازات جاده اصلی امتداد می‌یابد، به‌تدریج به ارتفاع قله اضافه شده و در منطقه شمال‌شرقی روستای سلمان به حداکثر ارتفاع می‌رسد. منطقه تپه‌ها که نرم بوده و برای عبور تجهیزات مکانیزه بیشتر از مناطق دیگر نرم می‌باشد و نیز پستی‌های بیشتری دارد. چون از یک طرف به آن منتهی می‌شود، اصلاً برای عبور تجهیزات مکانیزه مناسب نیست.

چگونگی فعالیت‌های دفاعی: چگونگی فعالیت‌های دفاعی شرق جاده اهـوازـ آبادان به این شرح است: الف‌ـ میدان مین مختلط و به عمق حدود 100 متر به‌طور عمودی و طولی به‌موازات جاده اصلی اهوازـ آبادان و به‌فاصله 700 تا 800 متر از این جاده قرار دارد.

ب‌ـ در 50 تا 70 متری پشت میدان مین مواضعی برای افراد پیاده که بتوانند بیش از سه دسته پیاده تقویت شده را جا بدهند، در منطقه‌ای که سه گروهان پیاده را جا می‌دهد، احداث گردیده. این دسته‌ها به‌عنوان دیده‌بان و اعلام خطر از جهت شرقی و نیز حمایت‌کننده میدان مین هستند. این مواضع با روشنایی آخر اشغال شده و با روشنایی اول تخلیه می‌گردند(بین ساعت 6 بعدازظهر و ساعت 5 صبح). چون مشغول تکمیل مواضع اصلی بودیم، این مواضع را سقف‌بندی نکرده و الان به‌دلیل بارش باران پر از آب شده‌اند.

پ‌ـ مواضع کمی جهت خودروها و نفربرها در نزدیکی مواضع بالا به‌خصوص در جناح راست جهت تقویت مواضع افراد پیاده(در صورت لزوم) نیز کمک به آن‌ها هنگام عقب‌نشینی تهیه و حفر گردیده‌اند.

ت‌‌ـ دو گروهان پیاده منها به‌اضافه یک گروهان تانک منها در جلوی میدان مین به‌صورت عمود بر مرکز میدان مین امتداد می‌یابند. و این تابع نیروی شامل می‌باشد.

ث‌ـ قرارگاه نیروی شامل بین میدان مین و جاده اصلی اهوازـ آبادان و به‌فاصله 100 تا 150 متری آن گسترش یافته است.

ج‌ـ یک دسته پیاده به‌اضافه یک دسته تانک از گردان 3 تیپ در جناح راست جاده اصلی، جلوی قرارگاه شامل و در جهت روستای سلمان استقرار دارد.

دـ بهترین منطقه برای دیده‌بانی مناطق شرق جاده اصلی و حتی روستای سلمان، جاده اصلی اهوازـ آبادان است، به‌خاطر ارتفاعی که دارد و حامل خوبی برای حفظ آن‌ها در برابر تیراندازی مستقیم و غیرمستقیم دشمن است.

نقاط کلی: الف‌ـ منطقه شـرق جاده اصلی اهـوازـ آبادان برای دفاع(چه پیاده و چه مکانیزه) به‌ هیچ‌وجه مناسب نیست. تنها استفاده‌ای که می‌شود از این منطقه کرد، عبارت است از کار گذاشتن استراق‌سمع با نیروهای پوششی، آن هم برای مدت محدودی.

ب‌ـ این منطقه هنگام باران برای استقرار دائمی واحدها در آن مناسب نیست. طبیعت خاک و پستی‌های آن چه هنگام باران و چه بر اثر خروج خود به‌خودی آب از زیرزمین، سبب خراب شدن مواضع می‌گردد.

پ‌ـ منطقه صحرایی و صاف است، به‌خصوص خط افقی در امتداد قله تپه. برای دشمن نزدیک شدن به آن(در صورت دیده‌بانی دائمی و هوشیاری کامل) میسر نیست.

ت‌ـ هر طرف که در این منطقه باشد، چه ما و چه دشمن، تلفات بسیاری را متحمل می‌شود.

ث‌ـ این منطقه کاملاً زیر نظر دیده‌بانان ما قرار دارد و سلاح ما از ناحیه جاده اهوازـ آبادان می‌تواند هرگونه نیروی دشمن را در این منطقه نابود کند، چون این جاده مسلط به این منطقه می‌باشد.

ج‌ـ احتمال حمله زرهی از این جهت(جهت شرق و شیخ‌بدیر) کم می‌باشد، چون وضع زمین نامناسب می‌باشد. در صورت انجام این حمله، از ناحیه سلمان احاطه شده و نیروی دشمن در این‌جا مورد تعرض آتش مستقیم تانک‌ها و نفربرها و موشک‌های خودی از مسافت بیش از 4 کیلومتری قرار خواهند گرفت، آن هم در زمینی صاف و بدون استتار.

                                                               سرهنگ ستاد حسین علی محسن

                                                          فرمانده گردان 3 تیپ 8 پیاده مکانیزه

پیوست ب گزارش نوبه‌ای شماره 353 تاریخ 30/6/1360

متن ترجمه شده به‌دست آمده از دشمن:

                                                                                        به‌کلی سرّی

                                                          قرارگاه گردان 3 تیپ 8 پیاده مکانیزه

                                                                              شماره: /ق ص/1/27

                                                                                        مورخ: 3/9/59

به: فرماندهی لشکر 3 زرهی

موضوع: اطلاعاتی درباره روستای سلمان

نامه‌های شماره 801 و 818 تاریخ 2/9/59 مهمترین اطلاعات را درباره روستای سلمان به‌شرح زیر گزارش می‌کنیم:

1ـ منطقه سلمان دارای یک باغ بزرگ است که درختان زیادی دارد، به‌خصوص قسمتی که مجاور رودخانه می‌باشد. این باغ به شکل طولی با رودخانه می‌باشد. درختان دیگری نیز به‌طرف جاده آسفالته اهوازـ آبادان امتداد می‌یابند.

2ـ روستای بزرگی اسـت که عمـود بر رودخـانه قرار دارد و از جاده اهـوازـ آبادان تا رودخانه و همراه آن امتداد می‌یابد و در انحنای رودخانه قرار دارد. بیشتر خانه‌های آن(حدود 250 خانه) گلی است.

3ـ توسط جنگلی احاطه شده است، به‌خصوص منطقه بین رأس پل و جنگل احاطه‌کننده روستا. این منطقه دارای درختان زیاد و مزارع گندم و برنج و لوبیا می‌باشد. تپه‌های خاکی کوچک حاصل‌خیزی نیز در آن دیده می‌شوند. ضمناً قنات‌های کوری در منطقه وجود دارند که برای شنی‌دارها مانعی نبوده، فقط برای چرخ‌دارها ایجاد مانع می‌کنند.

4ـ جاده اصلی آبادان‌ـ اهواز به‌موازات روستا و سمت راست آن می‌باشد.

5ـ یک جاده خاکی به‌موازات جاده اصلی آسفالته قرار دارد که در نزدیک روستا جاده آسفالته را قطع می‌کند.

6ـ یک خط لوله‌های نفتی متشکل از 3 ردیف لوله نفتی به‌موازات جاده اصلی قرار دارد که از سمت راست روستا عبور می‌کند. این لوله‌ها برای تانک‌ها و نفربرها ایجاد مانع می‌کنند، مگر این‌که توسط بلدوزر یک منطقه عبور احداث گردد.

7ـ از جهت شرق بعضی از تپه‌های خاکی منطقه را احاطه می‌کند که برای دیده‌بانی و اختفاء بسیار مناسب نیست. از این محل می‌توان هرگونه نفوذ را از جهت شرق تحت‌نظر و کنترل داشت. برای عملیات نابودی روستا تأکید می‌شود که تعداد زیادی موشک‌انداز و تیربار در منطقه تپه‌ها مستقر کنید.

8ـ منطقه موجود در شرق روستا دارای زمینی سست می‌باشد. تانک‌ها و نفربرها می‌توانند تا 3 کیلومتر در این منطقه پیشروی کنند. پس از طی این مسافت، دیگر به‌طرف شرق نمی‌توانند حرکت کنند.

9ـ منطقه‌ای که از پشت روستا را احاطه می‌کند، تا مسافت 600 متر در آن می‌توان پیشروی کرد. البته برای شنی‌دارها و همان‌طور که بعضی از عربستانی‌‌ها اظهار داشته‌اند، منطقه بیش از این مسافت دارای هور و زمینی سست می‌باشد.

10ـ از طرف رودخانه، روستای سلمان را درختان زیادی احاطه می‌کند. مساحت روستا و جنگل حدود 6 کیلومتر مربع می‌باشد.

                                                                سرهنگ ستاد حسین علی محسن

                                                          فرمانده گردان 3 تیپ 8 پیاده مکانیزه